صنعتی سازی ساختمان

صنعتی سازی ساختمان در مفهوم عام خود در مقابل دست‌ساز بودن به معنی کم‌کردن دخالت انسان و ماشینی‌کردن است. صنعت در طول تاریخ، بهره‌وری از منابع را افزایش داده و کیفیت را بهبود بخشیده است.  بر این اساس، برای توسعه‌ی ساختمان‌‌سازی و تسریع در تأمین نیازهای مسکن، صنعتی‌سازی ساختمان در اولویت قرار می‌گیرد.

ساخت و ساز در دو حوزه‌ی جداگانه انبوه‌سازی و غیر انبوه‌سازی تقسیم‌بندی می‌شود. انبوه‌سازی تعدادی از تکرار را گویند که استفاده از روش‌های ویژه‌ی طرح را برای پروژه اقتصادی می‌کند. غیر انبوه‌سازی در مقابل انبوه‌سازی، تعدادی از تکرار است که استفاده از روش‌های ویژه‌ی طرح را برای پروژه غیر اقتصادی می‌کند.  

لازمه‌ی انبوه‌سازی صنعتی، تکرارپذیری در عملیات، امکان ابداع روش، یکپارچگی در کل چرخه حیات ساخت و ساز و استفاده‌ی حداکثری از روش‌های مکانیزه است. در حالی که در ”غیر انبوه‌سازی صنعتی“ مدولار بودن و استفاده از قطعات مدولار ضروری است. از دیگر الزامات آن، ”استانداردسازی قطعات، تجهیزات، مصالح و فرآورده‌های ساختمانی“ است.


با توجه به اینکه غیر انبوه‌سازی حدود 90% ساخت و ساز کشور را شامل می‌شود. با صنعتی‌سازی کامل آن می‌توان حدود 30% در منابع صرفه‌جویی کرد. اگر موفق شویم، این حوزه را تنها 10% بهبود دهیم، 9% بهبود را در کل ساخت و ساز به همراه دارد که رقم بسیار قابل توجهی است.

برای صنعتی‌سازی زیرساخت‌هایی لازم است. یکی از این زیرساخت‌ها، رشدیافتگی صنعتی جامعه است که عامل اصلی تأثیرگذار در ”غیر انبوه‌سازی صنعتی“ است. زیر ساخت دیگر به سازنده باز می‌گردد؛ سازنده باید از صلاحیت‌ها و امکانات لازم برای صنعتی‌سازی برخوردار باشد.  این مورد، بیشتر در انبوه‌سازی صنعتی تأثیرگذار است تا در ”غیر انبوه‌سازی صنعتی“.

بنابراین، عدم وجود زیرساخت‌های لازم، یکی از موانع اجرای صنعتی‌سازی در کشور است.  مانع دیگری که در کندسازی روند صنعتی‌سازی ساختمان اثر قابل توجهی دارد، وابستگی به عادت در روش‌های متعارف و مقاومت دربرابر روش‌های نو می‌باشد. عدم حساسیت سود مسکن به روش‌های ساخت و ناآشنایی حرفه به روش‌های صنعتی نیز، موجب هدر رفت سرمایه‌های ملی می‌شود. نبود استاندارد قطعات و مصالح و نداشتن مدیریت یکپارچه در انبوه‌سازی از دیگر موانع در این زمینه است.